Jaarlijks roept de vakjury van de Food100 zes vernieuwers in de agrifoodsector uit tot de meest impactvolle voedselveranderaars van Nederland. Zij onderscheiden zich door bijzondere moed, doorzettingsvermogen en koppigheid. “Dat laatste herken ik wel”, zegt Ivar lachend. “Mensen noemen me vaak eigenwijs, omdat ik dingen anders aanpak dan ze gewend zijn. Als ik ergens mijn bedenkingen bij heb, denk ik erover na hoe het anders kan.”
Terug naar de basis
Zo vindt hij het niet logisch dat we ons eten nog steeds met gif bespuiten, terwijl er steeds meer welvaartsziektes zijn. “En vervolgens zetten we weer chemische middelen als medicijn in om te proberen dat recht te trekken. Dat is hartstikke krom. Ik zeg dan: ga terug naar de basis, terug naar de natuur. En dan kom je al snel uit op modellen en werkmethoden die eigenlijk heel erg voor de hand liggen. Voor mij is zo’n stap heel vanzelfsprekend, maar blijkbaar niet voor iedereen. En ja, natuurlijk doet het me wat als mensen om me heen er dan niet zo in geloven, maar dat weerhoudt me niet om ermee door te gaan.”
Zijn vader bijvoorbeeld – die op de plek van Ekoto jarenlang een tuinbouwbedrijf had – had liever gezien dat Ivar ‘gewoon een baan had’, voor de zekerheid. “Biologische strokenteelt zag hij ook niet zitten. Maar toen ik een half jaar bezig was, begreep hij wel wat ik wilde. Hij snapt het principe van waaruit ik werk en hij ziet nu dat dit ook echt werkt en dat het potentie heeft. Het leuke is dat hij en mijn moeder soms ook bijspringen als we handen tekortkomen.”
Versnelling eiwittransitie
Drie jaar geleden startte Ivar met Ekoto als webwinkel in droogwaren, zoals granen, peulvruchten en zaden. Duurzame producten met een eerlijk verhaal en van transparante origine. Hiermee wil hij de consument inzicht bieden in de keten. Een paar maanden na de oprichting sloeg hij zelf aan het boeren – hij zat toen in het derde jaar van zijn studie International Food & Agribusiness aan HAS green academy. Het werd een experiment in het biologisch telen van kikkererwten. “Op een stuk grond heb ik met een cultivator de zaden in stroken uitgestrooid, met het idee ‘wat ervan op komt, komt op’. Dat was dus behoorlijk veel!”, vertelt Ivar, die met de herintroductie van Nederlandse bonenrassen wil bijdragen aan de versnelling van de eiwittransitie. “Maar voor 0,2 hectare krijg je aan het einde van het seizoen geen loonwerker gevonden die het wil komen oogsten. We hebben nog zoveel mogelijk met de hand gedaan. Dat was niet heel veel, maar het experiment was in ieder geval geslaagd.”
Minder plagen en ziekten
Inmiddels teelt de jonge ondernemer naast peulvruchten ook granen, zaden, (on)kruiden en groenten. Hoe diverser, hoe beter, zegt hij. “Het voordeel van strokenteelt is met name minder plagen en ziekten in de gewassen en een hogere biodiversiteit. Zo’n uitbraak begint op één plek en breidt zich in kringen uit, vergelijk het maar met een steentje dat je in open water gooit. Maar gooi je dat steentje in een sloot, dan stoppen de kringen aan de zijkant van de sloot. Dat geldt voor een ziekte of plaag ook; die stopt bij de volgende strook met een ander gewas, dat geen habitat voor hem is. Strokenteelt is dus een natuurlijke manier van ziekte- en plaagbestrijding, en daar geloof ik enorm in.”
‘Mensen noemen me vaak eigenwijs, omdat ik dingen anders aanpak dan ze gewend zijn’
Bestaande machines
Een heel ander voordeel: in de lengte kun je nog steeds met allerlei tractoren en machines werken. En de breedte van de stroken pas je aan naar de breedte van de machine. “Mijn stroken zijn zes meter breed”, legt Ivar uit. “Daarmee kan ik met de machines die we al hadden twee keer drie meter oogsten of drie keer twee meter. En huur ik een loonwerker in, dan kan die zes meter breed oogsten. Elke boer kan dus zo overgaan op strokenteelt, als-ie dat zou willen. Dat is het mooie ervan. Mijn idee was dat als ik andere agrariërs wil inspireren om over te stappen op biologische strokenteelt, het wel makkelijk toepasbaar moet zijn.”
Klimaatverandering
Ondertussen gaat het experimenteren met allerlei gewassen onophoudelijk door. Van Nederlandse oerrassen als boekweit en Aalter Troshaver tot droogtetolerante gewassen als kikkererwten. Die laatste is dus minder gevoelig voor het veranderende klimaat. “Als je kijkt naar de afgelopen zes jaar waren er vier heel droog en zag je steeds meer boeren het land beregenen”, vertelt Ivar. “De wortels van kikkererwten gaan twee meter diep en hebben dan ook geen beregening nodig. Door op een andere manier te telen, zetten we dus alvast één voet in de klimaatadaptatie. We moeten met z’n allen verdere klimaatverandering zien te voorkomen en tegelijkertijd ervaring opbouwen om ons snel te kunnen aanpassen, mocht dat nodig zijn.”
‘Door op een andere manier te telen, zetten we alvast één voet in de klimaatadaptatie’
Impactvolle voedselveranderaar
Nog even terug naar zijn verkiezing tot Foodheld van 2023. Ivar heeft nog steeds geen idee wie hem heeft aangemeld voor de Food100, waarvan AgriFood Capital mede-initiatiefnemer is. “Het is mooi dat ik waardering krijg voor wat ik doe”, zegt hij, “maar ik vind het ook wel ongemakkelijk. Ik ben niet zo van het promoten van mezelf, wel van de activiteiten die we uitvoeren. Dat ik als Foodheld nu een van de meest impactvolle voedselveranderaars van Nederland ben, gaat mij daarbij zeker helpen. Het opent deuren naar nieuwe netwerken.
Waar hij over vijf jaar staat met Ekoto? “Ik hoop dat we dan een sterk marktconcept hebben rond de peulvruchten. De komende drie jaar gaan we ons focussen op marktonderzoek en marktresponse. Daarna willen we met collega-telers aan de slag, om de peulvruchten in strokenteelt op biologische wijze met ons mee telen. Vandaaruit kunnen we gezamenlijk een keten opzetten rondom plantaardige eiwitten. Dat we dan ook voor de Europese markt telen, sluit ik niet uit.”
Ivars verschilmakers tip
“Ga experimenteren, ga proberen, ga doen. En begin klein. En kijk dan niet te veel naar voren naar het lange pad dat je nog moet bewandelen, maar kijk naar beneden en focus op wat op dit moment moet gebeuren. Als je iets echt graag wilt, volgt het succes er wel achteraan. Gebeurt dat niet, dan heb je het in ieder geval geprobeerd.”