Haar kamer in het HAS-gebouw aan de Bossche Onderwijsboulevard kijkt via een glazen pui uit op een open ruimte, waar studenten zitten te werken. Die transparantie is ook precies waar verschilmaker Liz Chermin voor staat: in open verbinding staan met studenten én de regio.
“Kijk, dit hier, het gebouw, de HAS, het onderwijs, is de pleisterplaats voor studenten en professionals in de agrifoodsector. Maar het is niet de plek waar het gebeurt. Dat is buiten, in de regio, in Nederland, in Europa, in de wereld. Daar waar mensen met elkaar samenwerken, leren we. Als dat onze visie is op onderwijs, dan moeten we ook onze verantwoordelijk nemen in die regio. Heel logisch dus dat we vanuit AgriFood Capital meebouwen aan een stevig agrifood ecosysteem, waarin we samen jonge mensen opleiden.”
"We werkten altijd al nauw samen met het beroepenveld in de agrifoodsector"
Flexibel onderwijs
Als lid van het College van Bestuur van de HAS (portefeuille Onderwijs, Onderzoek, Ondernemerschap) maakt Chermin zich sinds 2016 hard voor flexibel en adaptief onderwijs. “De wereld om ons heen verandert stevig. Het is moeilijk in te schatten wat mensen straks aan vaardigheden nodig hebben. Dan moet je op een andere manier gaan denken: wat heb je nu nodig om te kunnen functioneren en hoe zorg je ervoor dat je zo bent uitgerust qua skills dat je altijd in staat bent om je leerproces zelf vorm te geven?"
Als je dat kunt, ben je toekomstbestendig opgeleid, vindt Liz. "Ons curriculum ligt dus niet vast; studenten bepalen zelf hoe zij binnen de onderwijsdomeinen agro, food en leefomgeving hun competenties verwerven. Ga je eerst op stage en dan colleges volgen? Ga je een onderneming starten of meewerken in een lectoraat? Ze leren op verschillende manieren en daar sluiten wij als onderwijsinstelling op aan. Soortgelijke processen spelen overal in het onderwijs, maar wij lopen daarin als HAS echt voorop omdat we altijd al nauw samenwerkten met het beroepenveld in de agrifoodsector.”
Niet comfortabel
Dat een meer ongestructureerde aanpak ‘ook wel eens gedoe oplevert’, zoals Liz het verwoordt, is evident. Flexibel en adaptief onderwijs vraagt iets van de studenten, maar zeker ook van de docenten en examencommissies.
“We hebben allemaal ons eigen referentiekader en geleerd om afspraken te maken over hoe we dingen doen. Dat is lekker duidelijk. Maar dat ontslaat ons er niet van om steeds opnieuw na te denken of we die afspraak wel hebben gemaakt om de goede reden. Daarin zitten we onszelf soms in de weg. En dat mag ook, want we zijn onderdeel van het veranderproces en als kennisinstelling zelf ook in transitie. Schuren hoort daarbij, anders verandert er niets. Die momenten van discomfort moet je koesteren, het zijn de diamanten uit je leven. Precies daarom moeten we jonge mensen confronteren met situaties waarin ze zich niet comfortabel voelen, om ze weerbaar te maken en te leren dat je er ook weer uit overeind komt.”
“Uiteindelijk zal de wereld altijd wel under construction zijn, niets is statisch”
Reflecteren
Haar ultieme doel met de HAS als hogeschool en expertisecentrum heeft daar alles mee te maken. “We hebben een onderwijs- en een onderzoeksvisie en een manier waarop we naar de zakelijke markt kijken binnen de agrifoodsector. In mijn toekomstvisie zijn die drie één. Samen met een docent en andere collega’s in het veld levert de student een bijdrage aan ontwikkelingen die spelen op het gebied van duurzaamheid en innovatie. Hij maakt nieuwe kennis, leert zelf, brengt het veld in beweging, en leert daarmee ook te onderzoeken en te reflecteren op het eigen handelen. Als student heb je door je studie heen verschillende rollen en soms weet je misschien wel meer dan je docent. Dan wordt het heel interessant.”
Next step
In AgriFood Capital komen alle schakels samen en weten partijen elkaar te vinden. Voor Liz ook de reden om in 2019 bestuurslid te worden. “De thema’s van AgriFood Capital zijn ook onze thema’s, inclusief het ondernemerschap waar ik me binnen de HAS nadrukkelijk mee bezig hou.”
Ze ziet bij de samenwerkende partners veel positieve energie om samen the next step te zetten naar de voedselproductie van de toekomst. “We nemen elkaar heel makkelijk ook in het handtasje mee”, vertelt ze. “De HAS is geen enorme organisatie en we kunnen dus niet overal bij zijn. Als Roel Schutten, de directeur van AgriFood Capital, ergens op een bijeenkomst met een buitenlandse universiteit is, zal hij ons altijd meenemen. Net zoals ik bij Groenpact of CoE Groen bijvoorbeeld altijd het perspectief van de regio meeneem. Zo help je elkaar, de regio én de transities in voeding, gezondheid en duurzaamheid. En die zijn niet mals. Maar uiteindelijk zal de wereld altijd wel under construction zijn, niets is statisch.”
Zichtbaar maken
“Wat we bij AgriFood Capital nog beter kunnen doen, is zichtbaar maken wat er allemaal gebeurt in de regio. Leon Moonen die bezig is met kweekvlees, Michael Luesink met zijn bedrijf BOON, de burgemeester van Nieuwkuijk die partijen bij elkaar brengt om te vertellen wat wél kan. En dan onze studenten die tijdens de HAS Food Experience laten zien wat zij kunnen bijdragen aan de toekomst van ons voedsel; de kwaliteit van hun eindwerken laat zien dat flexibel en adaptief onderwijs werkt. Al die prachtige successen mogen we veel meer vieren, want het samen doen is in deze regio heel krachtig.”
Liz' verschilmakers-tip
“Toon meer lef in het geven van verantwoordelijkheid aan jonge mensen. Als wij hen veel meer vertrouwen geven en tegelijkertijd onze nek voor hun uitsteken, moet je zien wat voor dynamische samenleving we krijgen.”